آبراهام مزلو یکی از مهم ترین گزارش های مربوط به انگیزه انسان را به صورت سلسه مراتب نیازها فراهم کرده که شناخته شده ترین فعالیت او در این زمینه است. مزلو افرادی مانند آلبرت اینشتین، النور روزولت و سایر دانشجویان نخبه دانشگاهی را مورد بررسی قرار داده است. در این پژوهش مزلو سلسله مراتب نیازها را که شامل پنج گروه متمایز فیزیولوژیکی، امنیت، عشق و تعلق، عزت نفس یا خودآموزی است را مطرح نموده است. برای دستیابی به شادی باید در ابتدا نیازهای فیزیولوژیکی خود را پاسخ دهیم. در صورتی که این نیازها پاسخ داده نشوند از صرف کردن وقت و انرژی لازم برای ارضا کردن سایر نیازهای پیچیده ی ما جلوگیری می کنند. طراحان تجربه کاربری باید انواع نیازهایی که در طراحی محصول مورد هدف قرار می دهند را شناسایی کرده تا توجه مشتری یا کاربر را جلب نموده و جنبه های مثبت در اختیار داشتن و استفاده از محصول را برجسته کنند.
درک نحوه تفکر کاربران و چگونگی رفتار آن ها در پاسخ به اطلاعات حسی برای انجام طراحی ضروری است ولی قلب رفتارهای انسان از خواسته او برای برطرف کردن نیازهای مشخصی سرچشمه می گیرد. ابراهیم مزلو، روانشناس آمریکایی(۱۹۰۸-۱۹۷۰) و مدافع برجسته نظریه “مشاهده افراد از نظر خواسته های آن ها در مقابل مشاهده آن ها از نظر نشانه ها “، یکی از شناخته شده ترین گزارشات نیازهای انسان ها را تحت عنوان آن چه ما سلسله مراتب مزلو می شناسیم فراهم کرده است. همان طور که در تصویر بالا مشاهده می شود، سلسله مراتب مزلو به شکل هرمی نمایش داده شده تا بر پیچیدگی نیازهای انسان تاکید کند.
پیش زمینه
سلسله مراتب نیازهای مزلو بر اساس تحقیق “افراد نمونه” ( افرادی که در طول تاریخ بر درک ما از جهان اثر مشخصی گذاشته اند) مانند آلبرت اینشتین، جین آدامز، النور روزولت و فردریک داگلاس می باشد. مزلو این رویکرد را در مقابل رویکرد سنتی مشاهده، آزمایش و بررسی کردن افراد دارای اختلالات عصبی یا بیماری روانی در جهت توسعه گزارشی از انگیزه های انسان بر اساس جنبه های مثبت روان شناسی مطرح می کند. مزلو در کتاب انگیزه و شخصیت (۱۹۵۴) می گوید : “…بررسی نمونه های معیوب، ضعیف، نابالغ و ناسالم تنها دارای نتیجه روانشناسی و فلسفی معیوب می باشد.” علاوه بر بررسی افراد نمونه گفته شده، مزلو دانشجویانی که جزء یک درصد از سالم ترین افراد گروه خود بودند را نیز مورد مطالعه قرار داد. مزلو با تمرکز بر افراد سالم، تصمیم گرفت گزارش جامع تری از انگیزه افراد ارائه دهد که قابل تعمیم به کل جامعه و مستقل از اثر بالقوه تعصب استفاده از افرادی که دارای بیماری روانی هستند باشد.
سطوح سلسله مراتبی مزلو
اساسی ترین نیازهای انسان در بخش پایین هرم قرار دارد و این ها خواسته هایی هستند که بقا را تامین میکنند و عبارتند از نیاز به هوا، غذا، آب و خواب. نیازهای روانی ما در ادامه نیازهای امنیتی خواهند بود که شامل محافظت، امنیت، حق، ثبات و امنیت برای افراد مورد علاقه است. با فرض اینکه نیازهای لایه مرکزی مربوط به نیاز ما به برقراری رابطه یا خواسته عشق و تعلق است، این لایه شامل نیاز ما به خانواده، محبت، دوستان و صمیمیت روابط جنسی می باشد. حال نیازهای مربوط به عزت نفس که شامل عزت نفس، اعتماد به نفس، اعتبار و احترام به خود و دیگران است، قرار دارد. بالای هرم جایگاه نیاز های مربوط به خودآموزی است. نیروی علاج بخش روان درمانی که در آن انسان تمایل به شناخت خود دارد تا به پتانسیل های بالقوه خودش دست یابد و تمام ظرفیت های ارگانیسم خود را ابراز و فعال کند (کارل راجرز،روانشناس ۱۹۰۲-۱۹۸۷). نمونه های خودآموزی عبارتند از ابراز فردیت، خلاقیت، روشنگری معنوی، جستجوی آگاهی و عضوی از یک جامعه یا گروه بودن.
برای پیشروی در جهت لایه های نیازها، باید نیازهای ابتدایی را برطرف نماییم. واضح است که تا زمانی که نیاز به غذا، خواب، پناهگاه و غیره داریم، انرژی یا وقت برطرف کردن نیازهای پیچیده تر و ثانویه را نخواهیم داشت. زمانی که توانایی فراهم کردن زمان یا انرژی لازم برای نیازهای بالاتر را نداریم، به احتمال بیش تری احساسات منفی را تجربه خواهیم نمود. تحقیقات بیش تر بر روی مزلو لایه های بیش تری را به هرم افزود که تعداد آن ها را به ۸ لایه افزایش داده و در ادامه قرار دارد. در این مقاله روی ۵ مورد اصلی از آن ها تمرکز خواهیم نمود.
- بیولوژیکی و فیزیولوژکی
- امنیت
- عشق و تعلق
- عزت نفس
- شناخت: آگاهی و درک، کنجکاوی، کشف، نیاز به پیدا کردن معنا و پیش بینی کردن
- خودآموزی
- تعالی: کمک به دیگران برای رسیدن به خودآموزی
پژوهش های انجام شده در مورد مزلو
دانیل شاکتر و اساتید همکار او در دانشگاه هاروارد (۲۰۱۱) بیان کردند: زمانی که ما نمی توانیم استعدادهای خود را به دلیل دشوار بودن کشف کنیم یا براساس شانس و اقبال با توانایی هایمان زندگی کنیم، کم تر از افرادی که توازنی بین اهدافشان و زندگی شان دارند احساس شادی خواهیم کرد. برای مثال اگر توانایی ذاتی ورزشی داشته باشیم ولی توانایی برآوردن نیازهای اساسی خود را نداشته باشیم این استعداد ناشناخته باقی می ماند زیرا منابع فیزیکی و روانی لازم در دسترسمان قرار ندارند. هنری گلیتمن و اساتید روانشناس همکار او در دانشگاه پنسیلوانیا، استنفورد و کالج رید (۲۰۱۱) بیان کردند که :”… خودآموزی، آگاهی کامل فرد از استعداد ها و خود حقیقی اوست.” بنابراین طبق نظریه مزلو در مورد انگیزه انسان، رضایت یا شادی حقیقی یک انسان زمانی به دست می آید که میتواند استعدادهای حقیقی خود را تشخیص دهد و این کار تنها در صورتی امکان پذیر است که نیازهای اساسی فیزیولوژکی او برآورده شود.
سلسله مراتب مزلو و طراحی تجربه کاربری
نیازهای کاربران از نیازهای کلی ما متفاوت نیستند. برای هر لایه از هرم مزلو می توان این نیازها را در خواسته های کاربران شناسایی کرد. تبلیغات یکی از نمونه های آشکار تاثیر سلسله مراتب نیازهای مزلو بر طراحی را نشان می دهد. اگرکه محصولاتی که تبلیغ نشده اند را با مدل ها (زن و/یا مرد) به بازار ارائه کنیم، سریع تر به نتیجه خواهیم رسید تا نیاز فیزیولوژیکی کاربران را برآورده کنیم. حتی زمانی که رابطه واقعی بین محصول و یکی از نیازهای فیزیولوژیکی وجود ندارد مانعی برای تبلیغ کنندگانی که از طریق بازی کردن با یکی یا تعدادی از خواسته های ما باعث جلب توجه و در نتیجه پرداختن پول توسط ما می شوند، وجود ندارد. به طور مثال می توان به تلاش بی فایده ریچارد برنسون برای به دست گرفتن بخشی از بازار نوشیدنی های غیر الکلی با نام ” ویرجین کولا ” که بطری آن تاثیر پذیرفته از یک بازیگر بوده است اشاره کرد.
نیاز های انسان باید در زمانی که سعی در برجسته کردن جنبه های مثبت محصول را دارید مورد توجه قرار گیرند. به طور مثال اگر در حال فروش نوشیدنی هستید، تصاویر و متنی که توجه را جلب میکنند یا بر طبیعت رفع تشنگی محصول تاکید می کنند میتوانند بر جذابیت آن اثر بگذارند. به همین ترتیب، جذابیت یک پکیج تعطیلات در صورتی که شما افرادی را درحال لذت بردن از خوردن غذا و نوشیدنی نشان دهید (برطرف شدن دو نیاز فیزیولوژیکی) افزایش می دهد. محصولی که شما روی آن کار می کنید باید تعدادی از نیازهای فیزیولوژیکی، امنیت، عشق یا تعلق، عزت نفس و خودآموزی را برطرف نماید. اگر هیچ یک از این نیازها برآورده نمی شوند بهتر است به شروع پروژه دیگری فکر کنید.
نتیجه گیری
مزلو یکی از مهمترین گزارشات از انگیزه های انسان را تحت عتوان سلسله مراتب نیازهای انسان ها گردآورده است که یکی از شناخته شده ترین کارهای او در زمینه روان شناسی است. مزلو هم افراد نمونه جامعه از گذشته مانند اینشتین، فالنور روزولت را بررسی کرده است و هم دانشجویان نخبه. او سلسله مراتبی از نیازهای انسان شامل پنج گروه متفاوت را ارائه نمود که عبارتند از:
- فیزیولوژیکی
- امنیت
- عشق یا تعلق
- عزت نفس
- خودآموزی
ما برای رسیدن به خوشحالی باید نیازهای فیزیولوژیکی خود را برطرف نماییم و در صورت ناتوانی در دستیابی به آن ها، در برآوردن سایر نیازهای پیچیده تر خود موفق نخواهیم بود. به عنوان یک طراح تجربه کاربری ما باید نیازهایی از کاربران را که با محصول خود هدف گزاری می کنیم را مورد توجه قرار داده تا توجه مشتری ها و کاربران را به محصول جلب نماییم و جنبه های مثبت در اختیارداشتن و استفاده کردن از آن ها را برجسته سازیم.
مراجع و اطلاعات بیش تر
Hero Image: Copyright: the Author, Copyright license and terms: Public Domain
Schacter, D. L., Gilbert, D. T., & Wegner, D. M. (2011). “Human needs and self-actualization”. Psychology, 486-487, Worth, New York.
Gleitman, H., Fridlund, A., & Reisberg, D. (2011). Psychology (۸th edn). New York: WW Norton & Company
Maslow, A. H. (1954). Motivation and personality. New York: Harper and Row.
منبع : https://www.interaction-design.org/literature/article/maslow-s-hierarchy-of-needs
آبراهام مزلو
۱۹۰۸ – ۱۹۷۰
روانشناس انسان گرای آمریکایی
با سلام و خسته نباشید. سوالی داشتم خدمتتون. با توجه به طبقه بندی نیاز های انسان در هرم مازلو، نیاز به داشتن مذهب جایگاهش در کدوم طبقه میتونه باشه؟
ممنون از پاسخگویی. منتظر جوابتون هستم
نیاز به مذهب در دسته نیاز های روحی قرار میگیره : ۳-عشق یا تعلق و ۴-عزت نفس